​Jednostka

Pracownia antropologii historycznej

Adiunkt w Katedrze Antropologii Historycznej i Teorii Historii, absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ (2008) oraz historii w Uniwersytecie Środkowoeuropejskim w Budapeszcie (2009). W 2014 r. pod kierunkiem prof. Andrzeja Chwalby obronił rozprawę doktorską o pamięci zbiorowej polskich i czechosłowackich weteranów I wojny światowej w latach międzywojnia. W 2019 i 2023 r. visiting profesor w Skalny Center for Polish and Central European Studies University of Rochester. Prezes Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, współorganizator IV Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski, który odbył się w Krakowie w październiku 2022 r.

Z urodzenia i z serca Górnoślązak, który lubi muzea, pociągi, jazdę na rowerze, ser z kminkiem, Jarę Cimrmana i jego teatr, koty, płyty winylowe oraz rozmowy z ludźmi.

 

Kontakt

tel.: (12) 663 14 31
email: marcin.jarzabek@uj.edu.pl

Czat lub rozmowa przez MS Teams

 

Dyżury

semestr letni

wtorek 12:30-13:15

czwartek 12:30-13:15

Pracownia Antropologii Historycznej

Katedry Antropologii Historycznej i Teorii Historii

ul. Gołębia 13 pokój 6 lub 311

Zainteresowania badawcze:

• Historia społeczna i kulturowa Europy Środkowej XIX-XX w.
• Historia mówiona
• Pamięcioznawstwo
• Historia pograniczy społeczno-kulturowych XVIII-XX w.
• I wojna światowa
• Historia kolei
• Historia pojęć (Begriffsgeschichte) XVIII-XX w.
• Socjologia historyczna

Aktualne projekty badawcze

Grant NCN SONATA: Wojna przeżywana i opowiadana od nowa. Interpretacja polskiego zapisu indywidualnych doświadczeń traumatycznych pierwszej oraz drugiej wojny światowej (zapisy terapii i leczenia, dyskurs medyczny, relacje i wspomnienia, historia mówiona), 2017-22. Opis projektu na stronie NCN

Mini-grant w ramach Priorytetowego Obszaru Badawczego „Heritage” (Inicjatywa Doskonałości UJ), Eigen-Sinn a cywilizacja techniczna. Postawy wobec norm zawodowych na polskiej kolei w drugiej poł. XX w. – badania wstępne, 2021-22.

Wystawy, gry i projekty edukacyjne

• Fabryka wspomnień czyli tajniki historii mówionej w ramach Rabka Festival 2020
• Kod Krakowa – planszowa gra edukacyjna
• Witaj w Polsce – wirtualna podróż po regionach Polski
• Wirtualna wystawa Antropologia wojny, Wirtualne Muzea Małopolski

Publikacje

Publikacje w Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego

Książki:

• W niewoli. Doświadczenie jenieckie i jego konteksty na przestrzeni dziejów, red. Marcin Jarząbek, Michał Stachura, Piotra Szlanta, Kraków 2019.
• Legioniści i inni. Pamięć zbiorowa weteranów I wojny światowej w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego, Kraków 2017.

 

Artykuły w czasopismach:

• Socjologia historyczna a teoria gier. Modelowanie decyzji aktorów społecznych i jego ograniczenia. "Kultura i Społeczeństwo", t. 66 (2022), nr 4, s. 29-43. Tekst online
• Przeglądanie się w zwierciadle kultury czeskiej, czyli współczesne polskie badania nad historią społeczno-kulturową ziem czeskich i Słowacji XIX i XX w., "Historia Slavorum Occidentis", t. 12 (2022), nr 3, s. 103-123. Tekst online
• "The People’s History of Poland” : a guide-book for middle-class readers. "Praktyka Teoretyczna", nr 1 (43) (2022), s. 225-230. Tekst online
• Dziedzictwo – zarys historii słowa i pojęcia. Studium metod historii pojęć a badanie przeszłości w teraźniejszości, „Historyka. Studia Metodologiczne”, t. 51 (2021), s. 487-504. Tekst online
• Świadectwa doświadczeń historycznych przed i po obramowaniu, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, t. 332 (2021), nr 1, s. 131-137.
• Kategoria doświadczenia w interpretacji nagrań historii mówionej, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. 10 (2020), s. 38-52. Tekst online
• Słabość w badaniach terenowych, czyli o mocy bezmocnych informatorów (i słabościach badaczy), „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, t. 326 (2019), nr 3, s. 128-133.
• It is good to ask good questions – posing questions in oral history interview as a theoretical problem, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, t. 6 (2016), s. 21-32. Tekst online
• The Victors of a War that Was not theirs: First-World-War-Veterans in the Second Republic of Poland and their European Peers. A Story of the Ex-combatant Generation, "Acta Poloniae Historica", vol. 111 (2015), pp. 83-105. Tekst online
• Lżynie Państwa' czyli codzienność przed sądem. Mikrohistoryczne spojrzenie na śląskość lat 30. XX w., „Rocznik Antropologii Historii", t. 4 (2014), nr 2. Tekst online

 

Artykuły w monografiach wieloautorskich:

• Nierówni wobec śmieci. Porządek społeczny XIX w. w cmentarzach i nagrobkach zapisany, w: Pytać mądrze. Studia z dziejów społecznych i kulturowych. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Chwalbie, red. A. Czocher, B. Klich-Kluczewska, Kraków 2020, s. 161-175.
• Pojęcie "czystości” języka i "słowa zbyteczne” : przypadek polski XVIII-XX wieku, w: Z dziejów pojęć społeczno-politycznych w Polsce XVIII-XX wiek, red. M. Janowski, Warszawa 2019, s. 43-75.
• Czechosłowacka propaganda plebiscytowa na Śląsku Cieszyńskim, czyli jak przekonać nieprzekonanych, w: Kwestia polska w propagandzie w okresie pierwszej wojny światowej, red. W. Molik, T. Schramm, D. Szymczak, Poznań 2018, s. 243-261.
• Doświadczenia stresu bojowego w narracjach biograficznych historii mówionej byłych żołnierzy II wojny światowej : szkic do problemu, w: Psychologia boju na przestrzeni dziejów. Człowiek w doświadczeniu granicznym, red. M. Stachura, Kraków 2017, s. 101-111.
• Jak polska kolej przestała być „nowoczesna"? Esej o obrazie PKP w Polskiej Kronice Filmowej, w: Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918-1989, red. D. Keller i M. Kapias, Rybnik 2015, s. 285-295.
• Górnoślązacy żołnierze I wojny światowej. Rekonesans badawczy, w: Koniec starego świata – początek nowego. Społeczeństwo Górnego Śląska wobec pierwszej wojny światowej (1914–1918). Źródła i metody, red. B. Linek, S. Rosenbaum, K. Struve, Opole 2013, s. 26-35. Tekst online

• Współautor: Dzieje kolei w Polsce, red. D. Keller, Rybnik 2012 (Rozdział 1 Wprowadzający, współautor: Dawid Keller, s. 13-63; Rozdział 7.2: Dzieje kolei wąskotorowych na obszarze byłej Centralnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych, s. 375-395; Rozdział 9.10 Dzieje kolei wąskotorowych Wschodniej Polski (Hrubieszowska, Nałęczowska, Zwierzyniecka, Przeworska, Jędrzejowska, Starachowicka), współautor: Jarosław Cybulak, s. 445-458).

 

Artykuły popularno-naukowe:

• Lukstorpedą w nowoczesność, „Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”, t. 62 (2018), nr 3, s. 78-83. Tekst online
• Predicting the War, or, When Bombs Were Falling on Krakow, “Autoportret”, vol. 46 (3/2014).
• Dziedzictwo (sic!) modernizmu, “„Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni", t. 29 (2010), s. 76-81. Tekst online

 

Profil z publikacjami na portalu Academia.edu.

ORCID: 0000-0001-6807-0134