Wyspy Morza Egejskiego VIII w. p.n.e.- IV w. n.e. Centrum czy peryferia świata greckiego?
Opis projektu (Pb NCN Opus 2012/07/B/HS3/03455)
Celem naukowym projektu jest próba kompleksowego spojrzenia na znaczenie wysp Morza Egejskiego w życiu politycznym i przemianach kulturowych świata greckiego od początków epoki archaicznej do IV wieku n.e., czyli do momentu zamierania tradycji klasycznych.
Wyspy egejskie znajdują się w geograficznym centrum świata greckiego. Ich położenie sprzyjało żegludze kabotażowej będącej najwygodniejszą formą komunikacji pomiędzy Azją a Europę. Tym samym wyspy pełniły rolę naturalnego pomostu między dwoma kontynentami. Czynnik geograficzny wskazuje, że mogły one czerpać korzyści ekonomiczne ze swego położenia i odgrywać istotną rolę pośrednika w przekazywaniu idei i wzorców kulturowych. Tymczasem w źródłach literackich, począwszy od epoki klasycznej, wyspy są przedstawiane jako region kojarzony nie z bogactwem i sukcesem, ale z ubóstwem, słabością polityczną i militarną. W ich kontekście wyspy Morza Egejskiego jawią się, jako obszary peryferyjne o nikłym znaczeniu dla dziejów świata greckiego. Można zakładać, że obraz ten jest tworzony przez autorów piszących z perspektywy Aten i innych centrów położonych na lądzie stałym. Trudno zaprzeczyć, że wydarzenia polityczne rozgrywające się na otaczających Morze Egejskie kontynentach miały decydujący wpływ na losy regionu i to one przykuwają uwagę uczonych. W toku badań objętych projektem pragniemy postawić wyspy egejskie w centrum uwagi i dokonać analizy i reinterpretacji dostępnych świadectw źródłowych z tej perspektywy.
Mając świadomość obszerność poruszanych zagadnień w badaniach objętych projektem chcemy skoncentrować się na wybranych zagadnieniach analizowanych jednak z różnych perspektyw i przez pryzmat źródeł pochodzących z różnych okresów czasu. W jego ramach pragniemy skoncentrować się na dwóch zagadnieniach, które przybliżą nas do odpowiedzi na pytanie o miejsce zajmowane przez wyspy egejskie w świecie greckim:
- społeczności wyspy egejski wobec wielkich potęg świata starożytnego
- wyspy jako centra polityczne, religijne i kulturowe o znaczeniu regionalnym
Projekt został pomyślany, jako pierwszy etap badań, które w naszym zamyśle mogą być kontynuowane w następnych latach.
Zespół badawczy
Kierownik: dr hab. Sławomir Sprawski, prof. UJ, Instytut Historii UJ
Główny wykonawca: dr hab. Jarosław Bodzek, Instytut Archeologii UJ
Główny wykonawca: dr hab. Marcin Pawlak, Instytut Historii i Archiwistyki UMK
Wykonawca: dr Tomasz Grabowski, Instytut Historii UJ
Wykonawca: mgr Jakub Kuciak, doktorant w Instytucie Historii UJ
Wykonawca: mgr Wojciech Duszyński, doktorant w Instytucie Historii UJ
Wykonawca: mgr Bartosz Kołoczek, doktorant w Instytucie Historii UJ
Przebieg realizacji
Sympozjum II
Collegium Witkowskiego
29 VI 2015 godz. 15.00-17.00
Program spotkania:
15.00-15.30
mgr Bogdan Sobiło
„Trierarchia w świetle mów z Corpus Demosthenicum."
dr Maciej Piegdoń
„Arbitraż rzymski w świecie greckim na przykładzie sporu
między Priene a Samos a arbitraże Republiki w Północnej Italii."
*********************************************************************************************
Sympozjum I
Collegium Maius, Sala pod Belkami
15 XII 2014 godz. 15.00-19.15
Program spotkania:
15.00-16.15
mgr Jakub Kuciak
„Między Egiptem a Persją. Samaina oraz jej możliwe zastosowania we flocie samijskiej w VI wieku p.n.e."
dr hab. Sławomir Sprawski
„Plein ananke. Wyprawy Teban, Tessalów i Macedończyków na Morze Egejskie."
mgr Wojciech Duszyński
„Wyspa Keos w dobie II Związku Morskiego: stosunki wewnętrzne i sytuacja międzynarodowa"
16.30-17.45
dr hab. Jarosław Bodzek
„Od peryferii do centrum i z powrotem – przypadek mennictwa rodyjskiego"
prof. dr hab. E. Papuci-Władyka
„Starożytne Kos i międzynarodowy projekt THALES"
dr Agata Dobosz
"Pozycja hellenistycznej Kos w świecie greckim w świetle produkcji ceramiki"
18.00-19.15
dr Tomasz Grabowski
„Wyspy Morza Egejskiego w polityce Lagidów w III w. p.n.e."
mgr Bartosz Kołoczek
„Ibitis Aegaeas sine me, Messalla, per undas. Obraz Morza Egejskiego w literaturze rzymskiej."
dr hab. Marcin Pawlak
„Ateńskie "imperium" I w. p.n.e. - I w. n.e."
autor zdjęć: Tuco
Publikacje
Prace opublikowane:
Tomasz Grabowski, Ptolemaic Foundations in Asia Minor and the Aegean as the Lagids' Political Tool, Electrum 20, 2013, 57-76.
http://www.wuj.pl/page,art,artid,2380.html
Grabowski Tomasz, Działania floty Ptolemeusza II na Morzu Egejskim, [w:] Wojna i wojskowość w świecie starożytnym, Studia pod redakcją Sławomira Sprawskiego, Kraków 2015, s. 71-93.
Kuciak Jakub, Pierwszy, który zapragnął panować na morzu – siły morskie Polikratesa z Samos [w:] Sprawski S. (red.), Wojna i wojskowość w świecie starożytnym, Studia pod redakcją Sławomira Sprawskiego, Kraków: 9 – 34.
http://iagellonica.com.pl/?p0=2&p1=8&o=248
******
Sławomir Sprawski, Jakub Kuciak, Wojciech Duszyński, Jarosław Bodzek - Aigaika - studia nad historią wysp Morza Egejskiego od VII do II w. p.n.e. (Aigaion tom I).
******
Marcin N. Pawlak, Maciej Piegdoń, Bartosz Jan Kołoczek, Fretum Aegeum. Rzym a wyspy egejskie od II p.n.e.-III n.e. (Aigaion 2), Kraków 2016, ss. 213
http://iagellonica.com.pl/?p0=2&p1=9
******
Duszyński Wojciech, Sparta, its fleet, and the Aegean Islands in 387-375, Electrum 23, 2016
http://www.ejournals.eu/electrum/2016/Volume-23/art/8001/
Grabowski Tomasz, The Aegean Islands in the politics of the Attalid dynasty, Electrum 23, 2016
http://www.ejournals.eu/electrum/2016/Volume-23/art/8002/
Kuciak Jakub, Wenn Macht und Dichtung sich begegnen – Polykrates und Anakreon im Lichte der griechischen Literatur, Electrum 23, 2016
http://www.ejournals.eu/electrum/2016/Volume-23/art/7998/
Marcin N. Pawlak, From Independence to Dependence: the Administrative Status of the Aegean Islands from 129 BC to 294 AD, Electrum 23, 2016
http://www.ejournals.eu/electrum/2016/Volume-23/art/8006/